Камедыя «хто смяецца апошнім» была напісана ў 1939 годзе, калі чалавека маглі схапіць без усялякага дазнання, проста па да-носу. таму не дзіўна, што большасць людзей знаходзілася ў нейкім запалоханым стане, пад страхам апынуцца ў гулагу. якраз да такіх людзей і належыць навуковы ўнік туляга. туляга — адна з асноўных дзеючых асоб п'е-сы. увесь знешні выгляд тулягі цалкам адпа-вядае яго прозвішчу. ён нейкі нязграбны, няспрытны, нібы сапраўды туляецца з аднаго месца на другое. аднойчы, калі туляга ішоў у інстытут, нейкі чалавек заўважыў яго падоб-насць да дзянікінскага палкоўніка. а паколькі туляга і сапраўды некалі жыў у тым горадзе, назва якога прагучала ў вуснах незнаёмца, то бедалагу гэта насцярожыла і вельмі напужала. ён расказаў пра гэты выпадак у інстытуце. па-чуўшы пра гэта, зёлкін — яшчэ адзін ўнік гэтай навуковай установы і ўсім вядомы вы-думшчык і пляткар — перайначыў яго расказ так, што выходзіла, быццам туляга на самой справе дзянікінскі афіцэр і вельмі баіцца ця-пер гэтага. у той час дырэктар інстытута гарлахвацкі пад пагрозай выдачы «дзянікінца» нкус прымушае тулягу напісаць за яго навуковую працу і паставіць пад ёй прозвішча гарлахвацкага. такі адкрыты шантаж узнімае хвалю незадаволенасці ў тулягі, сумленнага навукоўца. ён і раней ад-чуваў сваё становішча вучонага-парабка, але не хапала смеласці, каб пазбавіцца ад гэтага. апошняй кропляй стала здарэнне з зіначкай зёлкінай, калі гарлахвацкі, баючыся жончы-нага гневу, выкліканага яго «шашнямі» з зіначкай, павярнуў усё так, што атрымалася, быццам з зінай у кабінеце быў не ён, а туляга. вынесці такога сораму туляга не мог, таму тут жа пачаў распрацоўваць план, як адпомсціць ненавіснаму невуку і кар'ерысту. ён раіцца, дзеліцца сваімі думкамі з ўнікамі інсты-тута, шукае іх падтрымкі і дапамогі. гэта да- яму з цягам часу пераадолець страх. заставалася толькі пераступіць апошнюю пры-ступку — выкрыць лжэвучонага, які да таго ж яшчэ і дырэктар навуковай установы. у гэтай цяжкай справе тулягу і чар-навус, вера і левановіч. яны спакойна яго выслухалі, паспачувалі і паабяцалі падтрымку. да моманту зачытвання «навуковай працы» ту-ляга ўжо вызваліўся ад страху і быў рашуча на-строены іць усім ўнікам праўду. пасля таго, як гарлахвацкі зачытаў напісаную тулягам працу, усім стала зразумела, што ўяў-ляе сабою гэты чалавек як вучоны. у дакла-дзе сустракаліся такія дэталі, што ўзнікала пы-танне, хто на самой справе больш «карысны выкапень» — гарлахвацкі ці тая жывёліна, пра якую гаварылася ў дакладзе. заканчваецца камедыя трыўмфам тулягі. а гарлахвацкага забіраюць у нкус па справе здрадніцтва. у кантрасце паміж пачаткам і канцом твора і хаваецца сэнс яго назвы. спачатку смяяўся гарлахвацкі, паціраючы рукі ад радасці, што, дзякуючы страху тулягі, зможа ў хуткім часе абараніць дысертацыю і закрыць рот тым, хто падазрае яго ў лжэвучонасці і не давярае яму. у канцы смяецца туляга, задаволены тым, што хапіла-такі смеласці і рашучасці перамагчы страх і выкрыць ярага кар'ерыста і невука. сэнс назвы твора «хто смяецца апошнім» у тым, што нельга лічыць куранят па вясне, таму што яшчэ не раз выйдзе на паляванне ліса. і, як сцвярджае народная мудрасць, той смяец-ца добра, хто смяецца апошнім.
Спасибо
Популярные вопросы