Менің атым қалай қойылды деген шағын әңгіме жазу керек. (менін атым нұрасыл)

тоқтар әубәкіров - тұңғыш космонавт

«қазағым үшін өлуге дайынмын» (т.әубәкіровтің ғарышқа ұшардағы сөзі)

1991 жылы 2-қазанда тоқтар әубәкіровтің ғарышқа ұшқан күні. кім не десе де қазақ ғарышының тарихы осы күннен басталады. сол үшін де бұл күн – қазақ үшін тарихи күн. айдарынан жел ескен алаш ң аспан әлеміне жол тартқан күні. 2 қазан сонысымен қымбат, сонысымен құнды. егер шындығына келсек қазақтың ғана емес күллі түркі халықтарының тұңғыш ғарышкері. 2001 жылы стамбул қаласында «түріктің тұңғыш ғарышкері» атағын түркия елі берді.

биліктің тоқтар батырды таса да ұстағысы келгеніне қарамастан тоқтардың кім екенін тағы бір еске түсіріп өту үшін атқарған еңбектерін парақтап шықсақ.

тоқтар оңғарбайұлы әубәкіров — қазақтың тұңғыш ғарышкері, кеңес одағының батыры (1988), қазақстан республикасының халық қаһарманы (1995), техника ғылымының докторы (1998), профессор (1997), қорқыт ата атындағы қызылорда мемлекеттік университетінің құрметті профессоры. ол 1946 жылы қарағанды облысының қарқаралы ауданында өмірге келген. ресей федерациясындағы армавир жоғары әскери ұшқыштар училищесін (1969), авиация институтын бітірген (1979). 1969 — 75 жылдары әскери-әуе күштерінде ұшқыш, звено командирі, эскадрилья командирінің орынбасары. 1976 — 1992 жылдары мәскеудегі тәжірибелік конструкторлық бюроның ұшқыш-сынақшысы міндеттерін атқарды. 1988 жылы кеңес одағында алғаш рет әуеде ұшаққа екі мәрте жанармай құйдыру арқылы солтүстік ендікке қонбай ұшуды ерлікпен жүзеге асырды. реактивті ұшақтың елуден аса жаңа түрін сынақтан өткізді. 1990 жылы ғарышкерлер құрамына алынды. 1991 жылы 2 қазанда байқоңырдан “союз тм-13” кемесімен ғарышқа ұшты. онда ол өзге ғарышкерлермен бірге биотехнология, металлургия, медицина салалары және арал аймағы бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді. зерттеу нәтижесінде арал үстіндегі тұзды шаң борамасының пайда болу процесі, сол зиянды аэрозолдардың қазақстан мен ресей аймақтарына таралуының ғарыштық суреттері алынды. 1991 ю.а. гагарин атындағы ғарышкер дайындау орталығында әзірлгін бастады, сынаушы ғарышкер-ұшқышы, сынаушы. «союз тм» ғарыш кемесінде және «мир» орбиталды кешенінде сынаушы ғарышкер-ұшқышы ған машықтануын ұшу бағдарламасы бойынша өтті. 1991 жылы қазанның 2-інде тоқтар әубәкіров зерттеуші ғарышкер есебінде, александр волков және аустрия ғарышкері франц фибөк, «союз тм-13» ғарыш кемесімен ғарышқа ұшуға кірісті. апта бойы «мир» орбиталды кешенінде жұмыс істеді. 1991 жылы қазанның 10-ында тоқтар әубәкіров, анатолий арцебарский, аустрия ғарышкері франц фибөк «союз тм-13» ғарыш кемесімен жерге қайтып қонды. ғарышта өтеген мерзімі — 7 күн 22 сағат 13 минут.

ғарыштан оралған соң қазақстандағы ғарыштық зерттеулердің негізін қалауға, отандық қарулы күштердің әскери даярлығын жетілдіруге, әскери-патриоттық тәрбие жұмыстарын жолға қоюға белсене араласты. ол 1992 — 93 жылдары қазақстан республикасы қорғаныс министрінің 1-орынбасары, 1993 — 94 жылдары қазақстан республикасы ұлттық аэроғарыштық агенттігінің бас директоры — ғылым және жаңа технология министрінің орынбасары. қазақстан республикасы жоғарғы кеңесінің депутаты — қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің төрағасы болды.

арман   қуып   жасынан,

көктен   көзін   алмаған

ұшқыш   болды   жас ұлан,

аспанда   еркін   самғаған.

бабасынадай асауға

салған   құрық –бұғалық.

ұшақтарды сынауға

артқан   еді құмарлық.

самғап   ұшу аспанда

қауіпті еді, қатал-ды.

ерлігі   елден   асқанда,

ол   ғарышкер   атанды.

талай   істе   ғажаптың,

туған   ұлы қазақтың ,

тұңғыш   ұшты   ғарышқа,

қаһарманы қазақтың!

бiрақ, өкiнiшке орай, жаз жыл сонымен қысқа мезгiл. ендi мiне күздiң тауларына емес. орманда күзде өте әдемi, әсiресе. егiн жинау үшiнғана емес, қоршаған жылдың әдемiлiгiмен сүйсiнуге үшiн де бұл уақыттар арналған. пушкино александра сергеевичiнде күзi бекер емесi өзi қалаулы кейде болды.

әдемi күз бiрақ ұзақ емес созылсын, жауындардың уақытын тез басталғанында емес, содан соң және суық. өз қыс орынында шынымен орналасады. мерекелердiң уақыты қыс, уақыт тап бұл әулие-әнбие валентино, 23 ақпанның рождество, жаңа жыл, ескi жыл, күндерiн қарсы алады. сонымен бiрге шаңғылар, сырғанақтар, шаналарда қыдыртуға болады. қыстыгүнi ол да бос уақыт өткiзуге жайдаруға болады.

1)батыр туса – ел ырысы,      жаңбыр жауса – жер ырысы.

2) батырға оқ дарымайды     батылға жау жоламайды. 

3)шын орақшы орақ таң,     шын батыр құрал таң 

4) батырға таяқ та – жарақ.

5) батырдың атын жау шығарады,     шешеннің атын дау шығарады

6) алып анадан туады,     ат биеден туады.

7)  болат қайнауда шынығады,     батыр майданда шынығады.

8)ездің тілі батыр,     ердің қолы батыр. 

9)батырға да жан керек,     пақырға да жан керек 

10)  батыр бір оқтық, бай бір жұттық

кумыс бизе кисломолочный. запекание и сушка кумыса - сложный процесс: фазаны изготавливаются из кожи лошади в ткани хрена. качество кумыса зависит от его приготовления. более 100 литров молока, 10-20 литров кумыса уходят в мешок. кумысная закваска производится из того же самого кумыса.
осенью собирают кумыс на дне мешка или плетения. здесь она наливает ее в сумку из ткани и хранит в прохладном месте до следующего сезона.свежее ведро гречихи следует положить в дренажный пакет и хранить в теплом месте в течение одного дня. тогда этот запас всегда используется для кумыса. у казахов
есть жирная чаща на конюшне. вкус кумыса и хорошо приготовленной запеканки будет отличаться. в зависимости от качества кумыса. сперма должна быть вымыта и высушена через 10-15 дней.