Киіз үй бөліктеріне қатысты бата тілектер

Киіз үй – тарихымыздағы ең алғашқы сәулеттік құрылыс. көшіп қонуға ыңғайлы, жер сілкінісіне төтеп беретін ең қолайлы жәдігер. киіз үйдің жалпы салмағы жиһаздарымен қосқанда 300-400 келіге жуық. бұл салмақты бір түйе еркін көтере алады. кереге, шаңырақ, уық, сырқырлауық – киіз үйдің негізгі бөлшектері.  соның ішінде —  кереге  киіз үйдің негізгі қаңқасы болып есептеледі. ол — талдан, жіңішке қайыңнан жасалады. кереге санына қарай киіз үй 4,6, 8, 12 қанат етіп тұрғызылады. ал, хан ордасының кереге саны 30-ға дейін жетеді. ал шаңырақ болса – киіз үйдің еңсесін құрап, тұтастырып тұратын күмбез. қазақы нанымда шаңырақты ешуақытта төңкеріп қоюға болмайды. тіпті шаңырақ көтеріліп жатқанда ешкімнің сөйлеуіне болмайды екен. «жетi уық шаншылғанша жетесiз ғана сөйлейдi» деген сөз осының дәлелі болмақ. ал, уық кереге мен шыңырақты жалғап тұрады. сықырлауық болса кереге шеңберін тұйықтап, киіз үйге кіріп – шығатын есік қызметін атқарады. ағашы толығымен құрылып болған соң — киізі жабылады. сөйтіп, дайын үйге еңкейіп кіреді қазақ . киіз үйді әдетте 3-4 1 сағаттың ішінде құра алады. ең қызығы, әлемде киіз үйге ұқсас аралдар мен таулар