тотабыз, салкын көннәрне аларны оялары-бызда җылытабыз. кояшлы көннәрне һавага чыгарып йөртәбез, кич белән кире өебезгә куып кертәбез. алар чәчәкләр бик яратып суыралар, кытыклый башласаң, эчләрендәге шул безгә бирәләр алар,- ди кырмыска. кышын да үзенең яшеллеген җуймый торган нарат агачы астында түмгәк сыман бер өй калкып тора. беләсезме сез, аньң эчендә берничә йөз мең халык тора. өйләренең ишекләрен алар көндезләрен ачык тоталар, ә төннәрен биклиләр, карак керүдән шикләнәләр, кичке салкын керүдән шүрлиләр. төне буе чүп-чар җылысында җылынып яталар да, кояш елмаеп карауга, ишекләрен тагын тутырып ачалар. бүген алар яңа өйгә күченү көнен шатланып бәйрәм итәләр. кичә уздыралар, дусишләрен сыйлыйлар, тәмле-тәмле ашамлыклар ашыйлар, татлы эчемлекләр эчәләр, ду килеп бииләр. зур өстәл тирәли кунаклар тезелешеп утырганнар. һәрбер кунакка үзе яраткан сый хәзерләнгән, өстәл өсте аллы-гөлле чәчәкләр белән бизәлгән. чикерткә-кунакның кәефе бик килгән, аңа урынның менә дигәне тигән. әнә, ничек ул озын мыекларын болгап утыра, күп тә үтми, оста җыры белән хуҗалар һем кунакларның күңелләрен тапмакчы була. суалчан-оялчан да тик кенә утырмый, оста биюче төсле боргалана да сыргалана, хуҗалар һәм кунакларга ошарга тырышып кылана. чебен дә канатларын кага, узенчә, бу күңел ачу кичәсен алкышлап кул чаба. агач иясе-яфрак көясе дә кукраеп утыра, күп тә үтми, кичәдәгеләрнең карашын үзенә таба бора. һәрберсе үзенең һәнәрен күрсәтә башлаган, ул да түзми, йонлач гәүдәсе белән өстәлгә менеп бии. хуҗалар һәм кунакларның кәефе килсен дип, кичә күңелле үтсен дип, бертуктамый сикерә дә сикерә, кайбер кунакларның эчемлекләрен дә түгеп бетерә. күбәләк-түгәрәк бу кичәгә бөтенләй чакырылмаган да булган, янган ут яктысын ерактан күргән дә тиз генә очкан да килгән. әрсез кунак, канатларын җилпеп, җил туздыра, мәҗлестәгеләргә яраурак булсын өчен тырыша. сезгә таныш булган нечкәбил дә мондый зур кичәдән калмаган, тырыш корты түргә менеп утырып алган да эшләпәсен кыңгыр салган. үрмәкүч тә урмәләп килеп җиткән: "мондый күңелле кичә бездән башка гына үтмәсен әле",- дигән. менә хуҗаларның берсе күтәрелде һем кичәне ачык дип белдердә: - кадерле кунаклар,-диде ул,-сез бүген кырмыскалар өендә, безнең яңа өйгә күчү хөрмәтенә үткәрелә торган кичәдә утырасыз,- диде.- без бу йортны күп айлар буе төзедек һэм үзебезнең теләгебезгә ирештек. тир түгүләребез бушка китмәде, уңышлар җиңел генә бирелмәде,- дип сөйләп китте ул. кунаклар башларын селкеп хәйран кал-дылар. сүз беткәч кузгалдылар, борылмалы-сырылмалы юллар белән алга таба атладылар. өченче катта инде алар ап-ак йомырка-ларны очраттылар, нәрсә икәнен белгәнгә сорап тормадылар, алга юл тоттылар. кырмыскалар йортын кунаклар җентекләп йөреп чыктылар, аның һэр почмагы белән таныштылар. моннан соң тагын өскә кутәрелделәр, баягыдан да күңеллерәк итеп кичәне дәвам иттерделәр; күп тә үтмәде, кунаклар инде яхшы ук кызып җиттеләр, бер-берсе белән кызу-кызу сөйләшеп киттеләр. күбесенең авызы сөйләгәнен колагы ишетми баш лады, сүзләре чуала, фикерләре бутала, телләре бәйләнә, баш лары әйләнә башлады. шулчак баягы кырмыска тагын күтәрелде, ахры, үзләре турында кунаклардан мактау сүзләре ишетәсе килде, шул теләк белән, ул аларга шушы сорауны бирде: - куе урманнардан, киң кырлардан, яшел болыннардан, тирән сулардан килгән кадерле кунаклар, әйтегез әле, көчледән көчле кемнәр алар? - диде ул. билгеле, аның: "һичшиксез, кырмыскалар, дөньяда тиңе булмаган батырлар алар",- дигән җавапны ишетәсе килде. нәкъ шулчак нидер бик каты шап итте, өй эче тетрәп китте. сүзчән кырмыска каядыр югалды, кунаклар кайсы кая таралды. - кадерле кунаклар, каушамагыз, таралмагыз. кичәнең ямен бозучы, кунакларның кәефен бозучы дошман тотылды,- диде әлеге кырмыска, ләкин кунаклар аның сүзен тыңламадылар, ничек булса да бу өйдән тизрәк сызу ягын бары берьюлы тышка йөгерделәр һем өйнең тышкы ягында коточкыч хәлне күрделәр. зур башлы, кызыл билле кырмыскалар нәрсәнедер сырып алганнар, үзләренең үткен келәшчәләрен аңа батырганнар. канатлы кырмыскалар: "бирегез шул явызньң кирәген! "- дип кычкырып торалар, әйтерсең тегеләрнең көчләрен арттыралар. шундый каты көрәшне күргән чебен таңга калды, суалчан шуышуыннан тукталды, яфрак көясе тынын да көчкә генә алды. корты, очып китәргә дип, канатларын җайлады; чикерткә, сикерергә дип, җайлы урын сайлады. үлән арасыннан мыштым гына, берәүгә дә сиздерми, тын гына үрмәли торган кара елан үрле-кырлы сикерде. зәһәрле телен чыгарып, агуын чәчеп карады, кыр-мыскаларны чагарга уйлады. кырмыскалар еланны аның саен катырак тешләделәр, үзләрендәге кислотаны елан тәненә җибәрделәр. елан, булдыра алмагач, каршы торуын ташлады һем мескен тавыш белән генә ялвара баш лады: -
Спасибо
Популярные вопросы