Емен ағашы 91-сабақ 1. Бос орындарды толтыр.

құрметті астроном !

мені аспан әлемі қызықтырады. мен түнде көп аспанға қараймын.аспанда жұлдыздар жап-жарық, әдемі.мен жетіқарақшы шоқжұлдыздың құпиясын білемін.ол ожауға ұқсайды. жетіқарақшы ға түнде өз үйін табуға көмектеседі.мен әлі де көп аспан денелерін білгім,   келеді.

хат жазғ/имя/

қазақта «ас атасы – нан» деген сөз бар, яғни астың, дәмнің үлкені – нан. ақ пен қараны ажыратып танымай тұрып-ақ оған оң қолына нан ұстауды, нанды баспауды, тастамауды үйретеді. нан қасиетті. кез келген тамақты екі күн жесе, ол қанша нәрлі болғанымен сол тамақтан жалығады. ал бірақ өмір бойы наннан шықпайды, наннан зерікпейді, жалықпайды. дастарқаныңыздың үстінде күнде нан тұрмаса, көңіліңіз де, дастарқаныңыз да – орта, берекеңіз кетіп, дүние ойсырап тұрған секілді басқа тамақ көзіңізге көрінбейді. нанның қасиеттілігінің өзі осыдан-ақ көрінеді. ұнның құрамындағы ң бойына нәр беретін, куат беретін ағзаға қажеттінің бәрі бар. өзге халықты қ, қазақтың нансыз күні жоқ деуге болады. қазақта «қатықсыз қара су ішіп, қара нан жесек те, амандық болсын» деген де сөз бар ғой… «нанды жерге тастама», «нанның үстіне зат қойма», «нанды төңкерме», «нанды бір қолмен үзбе» деген сөздің барлығы – сол нанның қасиетіне орай айтылған тыйымдар. тіпті ашыққан кезде қолы жетпейтін биікте тұрған нанды құранның үстіне шығып алуға болады екен, бірақ нанның өзін ешқашан баспаған. нанның қасиетті құраннан да жоғары бағаланатынын осыдан-ақ білуге болады. « атамыз бен хауа анамыз пейіштен қуылған кезде ит бірге ілесіп кетіп, сонда бидай иттің ұртында келген дейді. итті «жеті қазынаның бірі» дейтін себебіміз сол иттің ырыздығын жеп жүр» деген бұрыннан келе жатқан аңыз бар. бір таңданарлығы, жер бетінде басқа дақылдардың, жемістердің барлығының жабайы түрі бар. айталық, алманың, жуаның, сұлының дегендей, барлығының жабайы түрі табиғатта кездеседі, бірақ бидайдың жабайы түрі жоқ. сол себептен де, қазіргі тілмен айтсақ, бидайдың ғарыштан келгеніне иланасың. шынымен, осы қисынға, «бұл жердің дәні емес, бізге бейнебір ғарыштан жеткен» дегенге біртүрлі сенгің келеді. үйге келген кез келген асығыс болса да, өзге тамақтан емес, наннан ауыз тиіп шығады. ң арасындағы ынтымақ бірлік, бір-біріне деген жақсы қарым-қатынас, ауызбіршілік дастарқанның үстіне қойылған нан арқылы нығая түседі, яғни өзі нан ауыз тиген үйіне қазақ жамандық тілемеген. нанын берген ға жамандық ойламаған. қазақтың «бір күн дәм татқан жерге қырық күн сәлем» дейтін сөзі осыдан келіп шыққан.

өткен жылы мен тетеймен тоқтадым, біз онымен опера және театрына барды. мен осындай орынға алғаш рет бардық, біз өзіміздің театрымыз жоқ шағын қалада тұрамыз. сол күні «щелкунчик» і көрсетілді.

тете театрда өзін қалай ұстау керектігін түсіндірді. шынымды айтсам, көп нәрсені білмедім. мысалы, осындай орындарда киінудің әдеттегідей екендігі фактісі залда, сөйлеуге, тамақ жеуге немесе басқа көрермендер үшін қандай да бір шу мен ыңғайсыздықты туындатқан кезде телефонды өшіру керек. егер сіз шынымен де шоуды жақсы көретін болсаңыз, онда тұрып жатқан кезде шағылыса аласыз.

театрға ешқашан келмегенімді ескерсек, менің сүйіспеншілігім түсінікті. күшті бағаналармен, шыңдалған төбелермен және бояу қабырғалары бар керемет ескі ғимарат патшалық сарайға ұқсады. театр залы өзінің ерекше иісі бар, мен оны есіме түсіремін. кештің атмосферасы өте ерекше, тіпті салтанатты болды. барлық қатысушыларды әдемі киіндірді: әйелдер кешкі көйлектерде болды, ал ер костюмдерде киілді, көптеген сахнада не болып жатқанын көру үшін кішкентай театр көзілдірігі бар еді.

және ештеңе де мүмкін емес еді. суретшілер күртірек бейнеленген, күрделі фигуралар жасап, гүлдер мен әдемі жарқын костюмдерді көзге түсіріп, оркестр жай ғана қайталанбас еді. чайковскийдің музыкасының арқасында мен ертегілерге толығымен батыруды сезіндім. тінтуірдің армиясы өте әдемі және әсем болды, және олардың маскадағы көздері жарқылдады. барлық кейіпкерлер өте сенімді болды: мари, батыл гнушка, ойыншықтар. ің арнайы мерекелік көлеңкесі ағашқа берді. мен, және бөлмедегі барлық , көптеген жағымды эмоцияларға ие болды.

бұл, бәлкім, менің өмірімдегі үздік кештердің бірі. мен театрға алғашқы сапарымды ұмытып кете алмадым. мен осындай тәтті демалыс үшін менің тәтемге алғыс айтамын. менің ойымша, бірден біз оны қайталаймыз.

( мне )