1-тапсырма. Мәтінді оқып, тірек сөздерді теріп жазыңдар. Тірек сөздерге сүйене отырып, мәтінді мазмұнына қарай екі бөлікке бөліңдер. Әр бөлікке ат қойыңдар.
Кеңістік – барлық нәрсенің, ал уақыт – бүкіл оқиғаның өлшемі.
Уақыт пен кеңістіктің көкжиегі тоғысқан кезде ұлт тарихы баста-
лады...
Біздің жеріміз материалдық мәдениеттің көптеген дүниесінің пайда
болған орны, бастау бұлағы десек, асыра айтқандық емес. Қазіргі
қоғам өмірінің ажырамас бөлшегіне айналған көптеген бұйым кезінде
біздің өлкемізде ойлап табылған. Ұлы даланы мекен еткен ежелгі
адамдар талай техникалық жаңалықтар ойлап тауып, бұрын-соңды
қолданылмаған жаңа құралдар жасаған. Бұларды а
жеpжүзінің әр түкпірінде әлі күнге дейін пайдаланып келеді. Көне
жылнамалар бүгінгі қазақтардың арғы бабалары ұлан-ғайыр Еуразия
құрлығындағы саяси және экономикалық тарихтың беталысын талай
рет түбегейлі өзгерткені туралы сыр шертеді.
Атқа міну мәдениеті мен жылқы шаруашылығы жержүзіне Ұлы
даладан тарағаны тарихтан белгілі. Еліміздің солтүстік өңіріндегі
энеолит дәуіріне тиесілі «Ботай» қонысында жүргізілген қазба
жұмыстары жылқының тұңғыш рет қазіргі Қазақстан аумағында
қолға үйретілгенін дәлелдеді. Жылқыны қолға үйрету арқылы біздің
бабаларымыз өз дәуірінде адам айтқысыз үстемдікке ие болды.
Ал жаһандық ауқымда алсақ, шаруашылық пен әскери саладағы
теңдессіз революцияға жол ашты. Жылқының қолға үйретілуі атқа
міну мәдениетінің де негізін қалады. Бес қаруын асынған салт атты
сарбаз айбарлы көшпенділер империялары тарих сахнасына шыққан
дәуірдің символына айналды. Ту ұстаған салт атты жауынгердің
бейнесі батырлар заманының ең танымал эмблемасы, сонымен
қатар атты әскердің пайда болуына байланысты қалыптасқан
көшпенділер әлемі «мәдени кодының» айрықша элементі. Автокөлік
қозғалтқыштарының қуаты әлі күнге дейін аттың күшімен өлшенеді.
Бұл дәстүр – жержүзінде салт аттылар үстемдік құрған” ұлы дәуірге
деген құрметтің белгісі. Біз әлемнің барлық түкпіріне ежелгі қазақ
жерінен тараған осынау ұлы технологиялық революцияның жемісін
а ХІХ ғасырға дейін пайдаланып келгенін ұмытпауға
тиіспіз.