азақтың ұлттық қолөнері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау (6 сынып)

_ 6 « ___» сынып
(Оқушының аты-жөні)

_ күні _ уақыты
1 тапсырма . Мәтінді оқы
Қазақтың зергерлік өнері – ертеден келе жатқан дәстүрлі мәдениеттің саласы. Зергерлік – бұл киелі де қасиетті өнер. Зергерлік өнердің өзіндік жасалу ерекшелігіне тән кәсіптік мінездемесі бар. «Зер» - «зар» парсы тілінде алтын деген ұғымды білдіреді. Қазақ зергерлері көбінесе жекелей жұмыс істеген. Зергер болу үшін адамға ең алдымен тума дарын керек. Екіншіден, ол – атадан балаға немесе ұстаздан шәкіртке ауысып отыратын кәсіп. Шеберлер әр түрлі құрал-саймандарды өздері жасаған. Асыл тастардан, алтыннан, күмістен түрлі әшекей бұйымдар да жасаған. Зергерлердің аса көп жасайтыны – әйелдердің әшекей бұйымдары. Қазақ әйелдері кеуделеріне алқа, құлақтарына сырға, шаштарына шолпы, білектеріне білезік, саусақтарына жүзік пен сақина таққан. Зергерлік әшекей бұйымдарының сипаттамасы:
Алқа – омырауға тағатын, көбіне күмістен соғылатын әйелдердің сәндік, әсемдік бұйымы.
Білезік – білекке салатын, күмістен, алтыннан соғылатын әйел бұйымы. Білезіктер жасалуына қарай алтын білезік, күміс білезік, құйма білезік, сағат білезік, тоспалы білезік, бұрама білезік, қос білезік деп көптеген түрге бөлінеді.
Тұмарша – сәндік үшін омырауға тағатын, көз орнатылған күміс бұйым.
Сақина – саусаққа салатын, әр түрлі үлгіде күмістен, алтыннан, тағы басқа металдан соғылатын бұйым.
Кемер белбеу – негізі былғарыдан тігіліп, алтын күміс әшекейлермен сәнделген аса қымбат белбеу.
Шолпы – шашқа тағатын, қымбат, бағалы, сылдырмақты бұйым. Ол да алтын мен күмістен жасалады, бұрым (шаш) сәнін келтіреді.
Шашбау – шашты күннен, шаң-тозаңнан қорғайтын, қымбат матадан жасалатын бұйым. Оның сырты түрлі моншақтармен сәнделіп жасалады
2 тапсырма. Дұрыс/бұрыс» әдісі. Кестедегі ақпараттардың дұрыс не бұрыс екенін белгіле. (+ белгімен )
Ақпараттар
дұрыс
бұрыс
Сырғаны көбінесе бойжеткен қыздар құлаққа тағады.

Қазақтың жігіттері шолпы таққан.

Былғарыдан тігіліп, алтын, күміс әшекейлермен сәнделген аса қымбат белбеу – кемер белбеу

Құлаққа тағатын әшекей бұйымның бірі – бойтұмар.

Саусаққа тағатын, алтын мен күмістен жасалатын бұйым – сақина.

5 ұпай
3 тапсырма. Сұрақтарға толық жауап бер.

1.Зергер деп кімді айтамыз?

_
_2. Зергерлер не жасайды?

_
_-3. Қазақтың қандай зергерлік бұйымдарын білесің?

_
_4. Зергер болу үшін адамға ең алдымен не керек?

_5. Қыздарға арналған әшекей бұйымдарды ата.

_
5 ұпай
4 тапсырма. Берілген сөздерді аударып, сөйлем құрастырындар.
Алқа (зат есім)

Шашбау (зат есім)

_Әшекейлеген(етістік)

_ Сәндік (сын есім)

Cәнделіп жасалады (етістік)

_
5 ұпай​