Саиф сараи шығармалары- даналық көзі. шығарма жазу

саиф сараи (1321, сарайшық қаласы — 1396 ж. ш., мысыр) — қыпшақ ақыны, алтын орда дәуірі әдебиетінің көрнекті өкілі. хан ұрпақтары арасындағы тақ таласы тұсында туған жерінен кетіп, өмірінің соңғы кезеңін мәмлүктер билігіндегі мысырда өткізді. саиф сарайды ә.наджип қазақ халқының негізін құраған қыпшақ тайпасынан шыққан деп есептейді. бізге жеткен елеулі еңбегі — бес мың жолға жуық түркі (қыпшақ) тіліндегі “гүлстан бит-түрки” (1391) туындысын сарайшықта бастап, египеттегі ніл өзені бойында аяқтаған. дастанның негізгі бөлімі сағдидің “гүлстан” шығармасының еркін аудармасынан тұрады, сондай-ақ оған өзімен тұстас сегіз шайырдың ғазалдары, ақынның өзі жазған лирикалық өлеңдері, нақыл, ғақлия, толғаулары енген. саиф сарайдың бұл поэмасы 14 ғасырдағы қыпшақ әдебиетінде қалыптасқан әдеби дәстүр, озық поэзия үлгісі болған. саиф қолжазбасы 1915 ж. белгілі болды, оның фотокөшірмесі анкарада (1954), орыс әліпбиі негізіндегі транскрипциясы ташкентте (1968) басылды. сайф сарайи (13-14 ғ.) "гүлстан" атты шығармасымен әйгілі болған. ол шираздық саһдид ақынның "бустан" атты шығармасы негізінде жазған. соның кей жерін қысқартып, кей жерін ұзартып, өзінше жырлаған.

қазақ тiлi - қазақстан республикасының мемлекеттiк тiлi. қазақ тiлi (татарстан, башқұрт, қарашай-, кумыктiк, карайым, крымскотатар, каракалпактiк, қараағаш, ногай) түркi тiлдерiнiң қыпшақ шағын тобына кiредi. ногай, каракалпактiк және қараағаш тiлдерiмен бiрге қыпшақ - ногай тармағы жатады. қазақ тiлi 8—8, 3 миллион үшiн ана тiлi шамамен болып табылады. 9 шақты 982 276 қазақтарды 2009 жылдың қазақстан тұрғынының осы санақтары арналған өз ана тiлiмен қазақ атады. сонымен бiрге басқа қазақстан халықтарының 1 дерлiк, 8 миллионы дәреже қазақ не бiр бiледi. иелiктiң пайызы ең үлкен (пайыздардағы) ағайындас түрiк халықтарының арасында байқалады: (95, 5) өзбектер, (93, 7) ұйғыр, (91 ) түрiк (81, 2) әзiрбайжандықтар, (72, 6) татар, (92, 7) қырғыз.