Составьте диалог на тему қазақ тілі сабағы

сыныпқа мұғалім кіріп келді. оқушылар шулап жатыр еді. бір кезде бәрі үн-түнсіз қалды. 

- сәлеметсіздер ме,оқушылар

- сәлеметсіз бе?

- кәнекей,бәріміз үй жұмысын ашайық. мұғалім оқушыларды аралап тексере бастады. сонда қайсар үй жұмысын еді. мұғалім:

- қайсар,неге ң? оның айтар жауабы жоқ еді. ол үндемей басын төмен түсіріп тұрды. мұғалімнің көңіл күйі түсіп кетті. себебі, қайсар әрқашан үй жұмысын орындап келуші еді. мұғалім тақтаға күн ретін жазып:

- , 127-інші бетті ашыңдар,бүгінгі тақырып " етістіктің сөйлемдегі қызметі" 

«жеті атаның» өз атаулары бар. төменнен жоғары қарай – , әке, ата, баба, арғы ата, түп ата,   тек ата деп аталады. ал жоғарыдан төмен қарай – әке, , немере, шөбере, шөпшек, немене, туажат. ары қарай жүрежат, жекжат, жұрағат, қаймана деп кете береді. қазақта туыстықтың шегі жоғарыдағы «жеті
атамен» аяқталады. мұның да өз жөн- бар. жеті атаға толған соң «жеті атаға толыстық, жеке ел болыстық» деп жар салып, жеті жұрттың белгілі куәлікке арнап шақырады. құдайыға боз бие сойылып, қанына қолдарын малып, «араларымыз алыстамасын, бұрынғы бауырлардай тату-бірлікте болайық» деп баталасады.
ала арқан кесіледі. ұраны мен ен-таңбасы белгіленеді. осылай «ендігі жерде құдалыққа жол ашық» делінеді. алайда, қалай айтсақ та, қазақтың тарихи жады, санасы біржола жойылмай, қандасты, бауырластықты ұзағырақ сақтап ардақтайды, құрметтейді. мен сіздерге нақты мысал айтайын. біз былай тараламыз –
дулат, шымыр, бекболат, шілменбет, құли, амалдық, алдаберген, баубек, үсен, әжі, бақтияр, әділ, имаш, момыш, бауыржан, бақытжан, ержан. дулат бабамнан ержанға дейін он бір ата, білақ құлилар әлі қыз алыспай бауыр-туыс болып жүр.

толығырақ:

материалды көшіріп басқанда
massaget.kz сайтына гиперсілтеме міндетті түрде қойылуы тиіс. авторлық құқықты сақтаңыз

қазақта «ас атасы – нан» деген сөз бар, яғни астың, дәмнің үлкені – нан. ақ пен қараны ажыратып танымай тұрып-ақ оған оң қолына нан ұстауды, нанды баспауды, тастамауды үйретеді. нан қасиетті. кез келген тамақты екі күн жесе, ол қанша нәрлі болғанымен сол тамақтан жалығады. ал бірақ өмір бойы наннан шықпайды, наннан зерікпейді, жалықпайды. дастарқаныңыздың үстінде күнде нан тұрмаса, көңіліңіз де, дастарқаныңыз да – орта, берекеңіз кетіп, дүние ойсырап тұрған секілді басқа тамақ көзіңізге көрінбейді. нанның қасиеттілігінің өзі осыдан-ақ көрінеді. ұнның құрамындағы ң бойына нәр беретін, куат беретін ағзаға қажеттінің бәрі бар. өзге халықты қ, қазақтың нансыз күні жоқ деуге болады. қазақта «қатықсыз қара су ішіп, қара нан жесек те, амандық болсын» деген де сөз бар ғой… «нанды жерге тастама», «нанның үстіне зат қойма», «нанды төңкерме», «нанды бір қолмен үзбе» деген сөздің барлығы – сол нанның қасиетіне орай айтылған тыйымдар. тіпті ашыққан кезде қолы жетпейтін биікте тұрған нанды құранның үстіне шығып алуға болады екен, бірақ нанның өзін ешқашан баспаған. нанның қасиетті құраннан да жоғары бағаланатынын осыдан-ақ білуге болады. « атамыз бен хауа анамыз пейіштен қуылған кезде ит бірге ілесіп кетіп, сонда бидай иттің ұртында келген дейді. итті «жеті қазынаның бірі» дейтін себебіміз сол иттің ырыздығын жеп жүр» деген бұрыннан келе жатқан аңыз бар. бір таңданарлығы, жер бетінде басқа дақылдардың, жемістердің барлығының жабайы түрі бар. айталық, алманың, жуаның, сұлының дегендей, барлығының жабайы түрі табиғатта кездеседі, бірақ бидайдың жабайы түрі жоқ. сол себептен де, қазіргі тілмен айтсақ, бидайдың ғарыштан келгеніне иланасың. шынымен, осы қисынға, «бұл жердің дәні емес, бізге бейнебір ғарыштан жеткен» дегенге біртүрлі сенгің келеді. үйге келген кез келген асығыс болса да, өзге тамақтан емес, наннан ауыз тиіп шығады. ң арасындағы ынтымақ бірлік, бір-біріне деген жақсы қарым-қатынас, ауызбіршілік дастарқанның үстіне қойылған нан арқылы нығая түседі, яғни өзі нан ауыз тиген үйіне қазақ жамандық тілемеген. нанын берген ға жамандық ойламаған. қазақтың «бір күн дәм татқан жерге қырық күн сәлем» дейтін сөзі осыдан келіп шыққан.