Вітаўт–аляксандр кейстутавіч (~1350 — 27 кастрычніка 1430), князь гарадзенскі, князь троцкі, вялікі князь літоўскі (1392—1430). сын кейстута. пасля крэўскай уніі (1387) вітаўт узначаліў групоўку феадалаў вкл, якія былі уніі з польшчай. з дапамогай ордэна ён спрабаваў скінуць намесніка ягайлы ў вкл — свайго стрыечнага брата скіргайлу, і заняць вялікакняжацкі сталец. для дасягнення сваіх мэтаў двойчы (1384, 1389) перадаваў тэўтонскаму ордэну жамойць. у выніку гэтай барацьбы паміж ім і ягайлам было заключана кампраміснае востраўскае пагадненне (1392), паводле якога была прызнана фактыная вярхоўная ўлада вітаўта ў вкл, але ягайла дэ-юрэ захоўваў тытул вялікага князя літоўскага. вітаўт праводзіў палітыку цэнтралізацыі дзяржавы і ўмацавання велікакняжацкай улады. вёў актыўную знешнюю палітыку. падчас вітаўта вкл працягвала падтрымліваць цвярское і разанскае вялікія княствы масквы. у 1395 уключыў у склад вкл смаленскае княства. вёў пастаянную барацьбу татар, ачысціў ад іх усю тэрыторыю паміждняпром і азоўскім морам, але ў 1399 пацярпеў паразу ад тамерланаўскага палкаводца эдыгея ў бітве на ворскле, у выніку сарваліся яго планы панавання над усімі землямі колішняй русі. нягледзячы на гэта, вітаўт захаваў кантроль вкл над паўночным прычарнамор’ем. у 1401 падпісаў віленска- унію, паводле якой дэ-юрэ атрымліваў вялікакняжацкі тытул, а вкл прызнавался роўным з польшчай суб'ектам міжнароднага права. у выніку стаяння на угры (1408) вызначыў усходнюю мяжу вкл па рэках угра і ака. у бітве пры грунвальдзе (1410)узначальваў войскі вкл. у 1413 падпісаў гарадзельскую унію, якая дэ-юрэ давала каталікам перавагі ў заняцці дзяржаўных пасад, але дэ-факта вітаўт прызначаў на пасады гледзячы толькі на сваё ўласнае меркаванне. заснаваў у вкл праваслаўную мітраполію незалежную ад маскоўскай, першым мітрапалітам якой на новагародскім саборы быў абраны рыгор цамблак. падчас вітаўта ў 1420 віцебск, полацк і вільню наведаў геранім пражскі - паплечнік яна гуса. у 1422 у чэхію прыбыў намеснік вітаўтажыгімонт карыбутавіч з 5-тысячным войскам, такім чынам вітаўт змагаўся за вяртанне жамойці. паводле мельніцкага дагавора (1422) ордэн перадаў жамойць вітаўту ў пажыццёвае валоданне. падчас вітаўта вкл дасягнула найбольшай магутнасці і памераў: ад пскоўскай мяжы да чорнага мора і ад акі і курска да галіцыі. вітаўт двойчы адмаўляўся прыняць каралеўскі тытул, нарэшце ў 1429 згадзіўся на гэта і на 1430 была прымеркаваная яго каранацыя, але ён памёр напярададні яе, калі ўжо сабраліся госці з усёй еўропы, бо быў ужо вельмі стары. пасля смерці вітаўта вялікім князем быў абраны свідрыгайла, які канчаткова разарваў унію з польшчай.
Спасибо
Популярные вопросы