Мәтінді мұқият оқып, берілген сұрақтарға жауап беріңіз. Мәдениет – адам жасаған «екінші табиғат». Мәдениет – жеке адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі, адамның өмір сүрген ортамен қарым-қатынасы. Ол – өзара қарым-қатынас нәтижесінде қалыптасатын ерекше құбылыс. Адамдар өздерін қоршаған ортаға, оның әлеуметтік және мәдени қатынасына әсер етеді, өзгертеді. Олар оны өз мақсатына пайдаланады. Болашақ қоғамға, ұрпаққа мұра етіп қалдырады, ал ол мұра белгілі жағдайда үнемі дамуда болады.
Мәдениет әртүрлі әлеуметтік құрылымдардың, топтардың, ұлттардың, жеке адамдардың өмір сүру жағдайына, талабына сәйкес пайда болып, қалыптасады. Мысалы: аң аулау, еңбек құралдарын жасау, от жағу, тамақ пісіру, киіну, жарасымды өмір сүру, екінші біреуге ұнау, ортамен қатынаста болу, т. б.
Бұл талап-тілектер қоғамдық прогр еске, өрлеуге тікелей байланысты. Әр қоғамдық кезеңде жаңа талап, тіл ектер пайда болады, өндіріс құралда ры дамиды. Мәселен, бір кездерде жа зба әдебиеті болмады, соның нәтижес інде фольклор қалыптасты, кейінірек те білімнің қалыптасып, жазудың шығ уы қоғам алдына жаңа талап қойды. Б үкіл құндылықты, мифті жазып қалдыр у талабы пайда болды. Информатика дамыды, оларды микрофон , магнитофон, компьютерге түсіру арқы лы мәңгі ету қажеттілігі туындады. Сөйтіп, мәдениет әлеуметтік құрылым дардың, жеке адамның тілегіне, тала бына сәйкес қалыптасты. Қоғамда адам тілегінен  тыс мәдениет қалыптаспайды.
Мәдениет – әлеуметтік фактор, қоғамның қозғаушы күші. Мәдениеттің дамуы қоғамды ілг ері жылжытады. Жеке адам мәдениеті мен қоғам 
Мәтін қалай рәсімделген?​