Орхон жәдігерлері қай ғасырда табылған? Оны ашқан кім? Ең алғаш оқыған сөзі қандай?
Онгин ескерткіштері қайдан табылған, олар кімдерге арналып қо-
йылған еді?
Тоныкөкке арналған ескерткіш қайдан табылды?
Бұл жәдігерлерді зерттеп, тануға үлес қосқан ғалымдар кімдер?​

Орхон жазба ескерткіштері—Орхон,селенга өзендері бойынан табылған,7—8 ғ—ларға жататын көне түркі сына жазбалары.Бұл жазба ескерткіштер қағандар әулетінің эпитафиялар саналады,көне түркі тайпаларының жоғары тіл мәдениеті мен дүниетанымын көрсетеді.Білге қаған ескерткіші,Күлтегін жазуы,Күлшора(Күлі Чора) жазуы Мойын —Шор жазба ескерткіші,Тоныкөк жазуы

Орхон-Енисей жазбалары – Түркі халықтарының көне дәуірдегі ұзақ ғасырлық мәдениетімен тарихы тұрғысынан баға жетпес құнды дүние. VII-VIII ғасырларда жазылған, Орхон және Енисей өзен бойларында табылған.

«қазақ тілі

ол – менің ана тілім!

шафхат, ләззат –

сөйлесем табатыным.

жазғанымда

тізілтіп сөз маржанын

білем анық

бағымның жанатынын.

қазақ тілі

ардағым, ана тілім

анық маған

сөнбестей жанатының

анық маған

болашақ замандарға

бөгделенбей,

бөгелмей, баратының».

канша бересин каз жауап берем