Youtube. com сайтынан "ақсақ құлан" күйін тыңдап, алған әсеріңді жаз.

продолжай

продрлжайте ( это вежливее)

в интернете посмотри

қазақта «ас атасы – нан» деген сөз бар, яғни астың, дәмнің үлкені – нан. ақ пен қараны ажыратып танымай тұрып-ақ оған оң қолына нан ұстауды, нанды баспауды, тастамауды үйретеді. нан қасиетті. кез келген тамақты екі күн жесе, ол қанша нәрлі болғанымен сол тамақтан жалығады. ал бірақ өмір бойы наннан шықпайды, наннан зерікпейді, жалықпайды. дастарқаныңыздың үстінде күнде нан тұрмаса, көңіліңіз де, дастарқаныңыз да – орта, берекеңіз кетіп, дүние ойсырап тұрған секілді басқа тамақ көзіңізге көрінбейді. нанның қасиеттілігінің өзі осыдан-ақ көрінеді. ұнның құрамындағы ң бойына нәр беретін, куат беретін ағзаға қажеттінің бәрі бар. өзге халықты қ, қазақтың нансыз күні жоқ деуге болады. қазақта «қатықсыз қара су ішіп, қара нан жесек те, амандық болсын» деген де сөз бар ғой… «нанды жерге тастама», «нанның үстіне зат қойма», «нанды төңкерме», «нанды бір қолмен үзбе» деген сөздің барлығы – сол нанның қасиетіне орай айтылған тыйымдар. тіпті ашыққан кезде қолы жетпейтін биікте тұрған нанды құранның үстіне шығып алуға болады екен, бірақ нанның өзін ешқашан баспаған. нанның қасиетті құраннан да жоғары бағаланатынын осыдан-ақ білуге болады. « атамыз бен хауа анамыз пейіштен қуылған кезде ит бірге ілесіп кетіп, сонда бидай иттің ұртында келген дейді. итті «жеті қазынаның бірі» дейтін себебіміз сол иттің ырыздығын жеп жүр» деген бұрыннан келе жатқан аңыз бар. бір таңданарлығы, жер бетінде басқа дақылдардың, жемістердің барлығының жабайы түрі бар. айталық, алманың, жуаның, сұлының дегендей, барлығының жабайы түрі табиғатта кездеседі, бірақ бидайдың жабайы түрі жоқ. сол себептен де, қазіргі тілмен айтсақ, бидайдың ғарыштан келгеніне иланасың. шынымен, осы қисынға, «бұл жердің дәні емес, бізге бейнебір ғарыштан жеткен» дегенге біртүрлі сенгің келеді. үйге келген кез келген асығыс болса да, өзге тамақтан емес, наннан ауыз тиіп шығады. ң арасындағы ынтымақ бірлік, бір-біріне деген жақсы қарым-қатынас, ауызбіршілік дастарқанның үстіне қойылған нан арқылы нығая түседі, яғни өзі нан ауыз тиген үйіне қазақ жамандық тілемеген. нанын берген ға жамандық ойламаған. қазақтың «бір күн дәм татқан жерге қырық күн сәлем» дейтін сөзі осыдан келіп шыққан.

д.и. менделеевтің ғылым жолындағы өрлеу жылдары.

(1847—1859 жылдар аралығындағы менделеевтің өмірі)

1847ж —тобольскую гимназиясында оқуға қабылданады.

1855ж — жылы санкт-петербург қаласындағы педагогикалық институттың - факультетін тәмамдады.

1855ж —симферополь қаласындағы ер гимназиясының жаратылыстану саласындағы ғылым негіздерінің жетекші мұғалімі қызметін атқарды.

1855—1856ж.ж —одессе қаласындағы ришельевск лицейде жетекші мұғалім қызметін атқарады.

1856 жылдары —ол « кремниий қосылыстарының құрлысы » тақырыбындағы диссертацисын жоғары дәрежеде қорғап , осы жетістігі нәтижесінде петербург қаласында «силикатты қосылыстардың құрлысы », « кристалды формалы заттардың изоморфты байланысы» атты кандидаттық диссертациясы д. и. менделеевті 1856жылы 10 қазанда « магистрі» ғылыми дәрежесін алуына негіз болды.

1857 жылы 9 қаңтарда д. и. менделеевке санкт – петербург қаласының императорлық университетінің кафедрасының доценті атағы берілді.

1857—1890 жылдар аралығында санкт-петербург қаласының императорлық университетінде оқытушы қызметін атқарды.

1865 жылы — технологиясының профессоры атағын иеленді.

1867 жылы — жалпы ғылымының профессоры атағын иеленді . сонымен қатар — екінші кадет корпусында пәні бойынша дәріс берді.

1863—1872 жылдары —санкт-петербург технологиялық институтының профессоры атағын иемденді.

1863—1872 жылдары санкт-петербург технологиялық институтында лабораториясының меңгерушісі және сонымен бірге инженерлік академия мен ущилищелерде қызмет етті.

1859—1861 жылдары ғылыми іс – сапармен гейдельберг қаласына барды.

1859жылы – д. и. менделеев ғылымын жетілдіре зерттеу мақсатында еуропаға алды.

д. и. менделлев ғылым жолында заттардың ішкі құрлысын. бөлшектерін, байланысу тәртібін, агрегаттық күйін экспериментті түрде жете зерттеп, теориялық деректер мен дәйектерді нақты дәлелдермен көрсете білді.

гейдельберг университетінің ғылыми орталығында шетел ғалымдары

бунзен, г. кирхгоф, г. гельмгольц, э. эрленмейер дж. у. гиббсом бірге жұмыс жасап, р. бунзенаның ұқыпты, тамшылату негізінде жасалған зертханалық лабораториясында ғылыми зерттеулер жасады және сонымен қатар ұлы ғалым жалға үй алып заттарды тазарту және бөлуге арналған жеке лабораториясында өз бетінше зерттеулер жүргізді.

д.и. менделеев периодтық жүйенің негізін қалаушы ғалым

д. и. менделлеев ғылымның әр түрлі салалары бойынша: ,, метеорологиядан , ауыл шаруашылығынан педагогикадан 400 – ден аса еңбек жазды. ол « негіздері» деп аталатын тамаша оқулық жазды. бұл оқулық нағыз энциклопедиясы еді. менделеев оны жаңа ашылған жаңалықтармен толықтырып, үнемі жетілдіріп отырды. « негіздерімен» айналыса жүріп, ол қ элементтердің атақты периодты системасын да жасады. д. и. менделеев егер элементтерді ең жеңіл – сутегінен бастап ең ауыр – уранға дейін олардың атомдық салмағының өсуі реті бойынша орналастырса, сол кезде белгілі болған 63 қ элементтің қасиеттері периодты түрде қайталайтындығын ашты. бұл заңдылық табиғи заңдылықтарды анықтаған және осы жаңалық ашылғанға дейін қ элементтер әлемінде болған шатасушылықты ретке келтірген периодты системаға негіз болды. өзінің системасына сүйене отырып, менделеев әлі белгісіз бірнеше элементтердің бар екенін болжады және олардың аса маңызды қасиеттерін сипаттап берді. ақыр аяғында бұл элементтердің бәрі де ашылды. сондай-ақ ол ғылымындағы ең алғашқы нағыз ғылыми болжам болды. көптеген елдердің ғылым і қ элементтерді жіктеудің әр түрлі тәсілдерін ұсынды. бірақ олар барлық элементтерді бір жүйеге келтіретін байланысты таба алмады. бұл міндетті орыс ғалымы д.и. менделеев ашты. қ элементті жіктеуде д.и. менделеев өзіне дейінгі ғалымдардың еңбектеріне сүйенді. бірақ олар топтастырылып қана қоймай , оларды бір жүйеге келтіру үшін бүкіл элементтерді өзара байланыстырылатын заңдылық іздеді. бұрынырақта әрбір туыстас элементтер басқа топтармен байланыстырылмай жеке дара қаралды. ал д. и. менделеев ұқсас және ұқсас емес элементтер арасындағы байланысты атомдық массалары және валенттілігіне сүйеніп қарастырды