9.-тапсырма. жағдаят: мектепте «шығарма талдау» үйірмесі ашылғалы
жатыр. үйірме жетекшісі осы үйірмеде не туралы білгілерің кепетінін сұрады. онда қандай шығармаларды талдауды қалайсың? өз
ойыңды айт. болжалдық сан есімдерді қолдан.​

деректі зат есім -дегеніміз қолмен ұстап, көзбен көретін құбылыс

«жеті атаның» өз атаулары бар. төменнен жоғары қарай – , әке, ата, баба, арғы ата, түп ата,   тек ата деп аталады. ал жоғарыдан төмен қарай – әке, , немере, шөбере, шөпшек, немене, туажат. ары қарай жүрежат, жекжат, жұрағат, қаймана деп кете береді. қазақта туыстықтың шегі жоғарыдағы «жеті
атамен» аяқталады. мұның да өз жөн- бар. жеті атаға толған соң «жеті атаға толыстық, жеке ел болыстық» деп жар салып, жеті жұрттың белгілі куәлікке арнап шақырады. құдайыға боз бие сойылып, қанына қолдарын малып, «араларымыз алыстамасын, бұрынғы бауырлардай тату-бірлікте болайық» деп баталасады.
ала арқан кесіледі. ұраны мен ен-таңбасы белгіленеді. осылай «ендігі жерде құдалыққа жол ашық» делінеді. алайда, қалай айтсақ та, қазақтың тарихи жады, санасы біржола жойылмай, қандасты, бауырластықты ұзағырақ сақтап ардақтайды, құрметтейді. мен сіздерге нақты мысал айтайын. біз былай тараламыз –
дулат, шымыр, бекболат, шілменбет, құли, амалдық, алдаберген, баубек, үсен, әжі, бақтияр, әділ, имаш, момыш, бауыржан, бақытжан, ержан. дулат бабамнан ержанға дейін он бір ата, білақ құлилар әлі қыз алыспай бауыр-туыс болып жүр.

толығырақ:

материалды көшіріп басқанда
massaget.kz сайтына гиперсілтеме міндетті түрде қойылуы тиіс. авторлық құқықты сақтаңыз

бүгін көршім менің үйіме қонаққа келеді.ертең нағашы әпкем астанадан келеді.

1. қой малының атаулары:

арамза - қыста туған қозы.

көбдік - тоқты болған арамза.

көрпеш немесе көрпей - мезгілінен кешірек туған қозы.

марқа - жарты жастағы қозы.

тоқты - бір жасқа толғаны.

ісек - екі жасқа толған ұрғашысы.

саулық - екі жасқа толған ұрғашысы.

саулық - қоздаған қой.

ту қой - қған қой.

қошқар - тұқымдыққа жіберілген еркек қой.

2. сиыр малының атаулары: бұзау - бір жасқа дейінгі төлі.

торпақ-тана - бір жастан асқан төлі.

баспақ - күзге қарайғы бұзау.

қашар - бір жастағы ұрғашы сиыр.

құажын - екі жатағы төл беретін сиыр.

дөнежін - табынға түскен ұрғашы сиыр.

бесті сиыр - бірнеще рет бұзаулаған сиыр.

кенже тайынша - жас сиырдың атауы.

бұқаша - бір жасқа еркін толмаған тайынша.

тайынша бұқа - бір жасар кезі.

дөнен бұқа - табыңға түскеніне үш жыл болғаны.

құнан бұқа - екі жасар кезі.

3. жылқы малының атаулары:

арғамақ

қазанат

абы

тобышақ

текежәуміт

қазақы ат

қарабайыр

пырақ

дүлдүл.